Simeon ten Holt  ‘Propaedeutica – compositie no 1 (voor piano)’. Handgeschreven partituur. Gedateerd bovenaan: ‘Bergen 23 September 1942’, onderaan: ‘Amsterdam – 19 December 1943’. 358 x 279 mm. Genaaid met wollen draad in blind omslag. Een blad, gevouwen, aan vier zijden beschreven. Gesigneerd: ‘S.P. ten Holt’. 2 bladzijden notenschrift + 12 regels tekst. Enkele lichte vlekjes.
 
Origineel, zeer vroeg muziekmanuscript van de toen twintigjarige componist. Ten Holt noteerde zijn compositie met vulpen op een leeg blad uit een partituur van Mahler en naaide het daarna vermoedelijk zelf in. Van jongs af kreeg Ten Holt muzieklessen van de modernistische componist Jakob van Domselaer (1890-1960), die net als de familie Ten Holt in Bergen woonde.
 
‘Na de nodige vingeroefeningen zette Ten Holt zich op eigen kracht aan het componeren van het eerste pianostuk dat hij niet als jeugdzonde heeft verworpen: “Dat Opus 1 is vooral een ferme reactie op het milieu waarin ik ben opgegroeid: dat van Van Domselaer en mijn vader.” Tijdens het maken van dat eerste stuk verhuisde hij naar Amsterdam. […] Het vorderde moeizaam. Terugkijkend heeft Ten Holt de wordingsgeschiedenis van zijn eerste compositie eens omschreven als: “De zee spoelt en slijpt, de tijd kristalliseert.” Nog meer dan een jaar heeft hij in zijn Amsterdamse bovenwoning zitten zwoegen op de voltooiing van dat zes minuten durende pianostuk.’ (J. Heymans, Arabesk. Over Simeon ten Holt, p. 117-118)
 
Dit is een contemporain afschrift van de partituur van de eerste officiële compositie van Simeon ten Holt. Het is op de eerste bladzijde voorzien van een extra, tot dusver onbekende titel (Propaedeutica), terwijl de opdracht aan Ten Holts vriend Herman Plomper nog niet boven de compositie staat. Dit manuscript is opgedoken in Bergen: vermoedelijk behoorde het toe aan een lid van de ‘Berger bende’, de kring creatieven waarin ook Ten Holt zich begaf.
 
Belangrijk is de handgeschreven, gesigneerde tekst die de componist op de laatste bladzijde schreef. Na een Latijns motto licht hij toe: ‘[…] Men lette erop dat het staande en gaande element naar waarheid verbonden worden en dat de onderdeelen, de harmonieen onderling, in hun verband tot een organisch geheel worden voorgedragen en niet door een voor de hand liggende dorre rhytmiek verbrokkeld en gelocaliseerd worden.’
 
Simeon ten Holt (1923-2012) is een van de belangrijkste, meest vernieuwende Nederlandse componisten van de twintigste eeuw. Zijn Canto Ostinato is wereldberoemd en wordt nog geregeld uitgevoerd. Het zes minuten durende pianostuk Compositie 1 is te beluisteren op YouTube.